Δικαίωμα εργασίας αιτών ασύλου

Σε σχέση με το δικαίωμα των αιτητών ασύλου για εργοδότηση, μετά την υποβολή αίτησης ασύλου, το Υπουργείο Εσωτερικών διευκρινίζει τα ακόλουθα:

• Όλοι ανεξαιρέτως οι αιτητές ασύλου, είτε προέρχονται από ασφαλείς χώρες, όπως συγκεκριμένες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, είτε από μη ασφαλείς χώρες, όπως η Συρία, δεν έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην εργασία σε κανέναν τομέα, προτού παρέλθουν εννέα μήνες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ασύλου τους.
• Υπογραμμίζεται ότι η αύξηση του διαστήματος παρέλευσης για δικαίωμα εργοδότησης από έναν σε εννέα μήνες έχει τεθεί σε ισχύ ήδη από τον περασμένο Οκτώβριο και, ως εκ τούτου, πιθανή εργοδότηση οποιουδήποτε αιτητή ασύλου, περιλαμβανομένων και Σύρων αιτητών, πριν από αυτό το διάστημα είναι παράνομη.
• Ενδεχόμενη εργοδότηση αιτητών ασύλου κατά παράβαση της πιο πάνω απόφασης, επισύρει διοικητικό πρόστιμο ή και ποινή φυλάκισης, ενώ, σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης νόμο, μπορεί να επιφέρει μόνιμη στέρηση του δικαιώματος απασχόλησης υπηκόου τρίτης χώρας στον εργοδότη.

Υπενθυμίζεται ότι το Σύστημα της Υπηρεσίας Ασύλου έχει διασυνδεθεί με το Σύστημα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ώστε οι δυνητικοί εργοδότες να γνωρίζουν, πριν την εργοδότηση, για το καθεστώς ασύλου των δυνητικών εργοδοτούμενων.

Παράλληλα, σε συνεργία με το Τμήμα Εργασίας, έχουν δοθεί οδηγίες για περαιτέρω εντατικοποίηση των ελέγχων που διεξάγονται τους τελευταίους μήνες σε χώρους εργασίας.

Έχω το δικαίωμα να εργαστώ στην Ελλάδα;

Εάν είστε αιτών ασύλου (εάν αιτείστε διεθνή προστασία), έχετε ολοκληρώσει τη διαδικασία υποβολής της αίτησής σας για διεθνή προστασία και έχετε στην κατοχή σας μια έγκυρη «κάρτα αιτούντος διεθνή προστασία», τότε έχετε το δικαίωμα πρόσβασης σε μισθωτή απασχόληση ή στην παροχή υπηρεσιών ή την εκτέλεση έργων.

Εάν είστε αιτών ασύλου, δεν έχετε το δικαίωμα της αυτοαπασχόλησης ή της έναρξης της δικής σας επιχείρησης.

Εάν είστε καταγεγραμμένος αιτών ασύλου δεν μπορείτε να έχετε πρόσβαση στη νόμιμη απασχόληση μέχρι να ολοκληρώσετε τη διαδικασία υποβολής της αίτησής σας για άσυλο.

Σημειώστε ότι για να μπορείτε να έχετε μια νόμιμη απασχόληση, η κάρτα αιτούντος άσυλο που έχετε πρέπει να είναι έγκυρη. Γι’ αυτό το λόγο μην ξεχνάτε να την ανανεώνετε, καθώς έχει ημερομηνία λήξης.

Χρειάζομαι άδεια εργασίας;

Όχι. Η «άδεια εργασίας» ήταν παλαιότερα προαπαιτούμενο για τους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. Βάσει του νόμου 4375/2016 (άρθρο 69) έχει καταργηθεί.

Έχετε κατά νου ότι οι εργοδότες και οι λογιστές δεν είναι πάντα ενήμεροι για όλες τις νομικές εξελίξεις. Ίσως χρειαστεί να διευκρινίσετε, να αναφερθείτε σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες της νομοθεσίας ή να ζητήσετε βοήθεια από μια ΜΚΟ στην περιοχή σας για να συζητήσετε την περίπτωσή σας με εργοδότες και λογιστές.

Ποιες είναι οι υπόλοιπες προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν για να μπορεί να εργαστεί κάποιος νόμιμα στην Ελλάδα;

Για να μπορείτε να εργαστείτε νόμιμα, πρέπει να έχετε έναν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και έναν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ).

Πώς παίρνω ΑΦΜ;

Για να λάβετε έναν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου στην Ελλάδα, πρέπει να μεταβείτε στην πλησιέστερη ΔΟΥ (Διεύθυνση Οικονομικής Υπηρεσίας). Μπορείτε να βρείτε την πλησιέστερη σε εσάς ΔΟΥ εδώ (οι πληροφορίες σε αυτήν τη σύνδεση είναι στην ελληνική γλώσσα).

Στη ΔΟΥ πρέπει να προσκομίσετε τα εξής έγγραφα:

• Μία φόρμα Μ1 συμπληρωμένη. Οι Μ1 φόρμες διατίθενται στις ΔΟΥ ενώ μπορείτε να τις βρείτε ηλεκτρονικά και εδώ,

• Το πρωτότυπο και ένα αντίγραφο του δελτίου αιτούντος άσυλο,
• Απόδειξη του τόπου διαμονής σας, εφόσον το δελτίο αιτούντος άσυλο δεν αναγράφει την τρέχουσα διεύθυνσή σας.

Επιπλέον, από τις 10 Μαρτίου 2021, τα γραφεία της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου, οι δομές φιλοξενίας και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης αποδίδουν ΑΦΜ στους αιτούντες Διεθνή Προστασία. Η σχετική ανακοίνωση είναι διαθέσιμη (στα ελληνικά) εδώ https://migration.gov.gr/apodosi-afm-stoys-aitoyntes-diethni-prostasia/.

Οι αιτούντες Διεθνή Προστασά, θα μπορούν να ενημερώνονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση apps.migration.gov.gr/afm για το αν τους έχει αποδοθεί ΑΦΜ και σε περίπτωση που τους έχει αποδοθεί, για τον προσωπικό τους ΑΦΜ καθώς και την αρμόδια ΔΟΥ.

Σημειώστε ότι ο ΑΦΜ είναι απαραίτητος για όλες τις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες, για να νοικιάσετε ή να αγοράσετε ένα σπίτι ή διαμέρισμα, για να αγοράσετε ένα αυτοκίνητο ή ένα μηχανάκι και γενικά, διευκολύνει όλες τις συναλλαγές με τους παρόχους υπηρεσιών.

Πώς μπορώ να αποδείξω τον τόπο κατοικίας μου;

Εάν ο τόπος κατοικίας σας διαφέρει από εκείνον που αναγράφεται στην άδεια διαμονής σας ή εάν η άδεια διαμονής σας δεν αναγράφει τη διεύθυνσή σας, μπορείτε να υποβάλετε μια αίτηση προς την Υπηρεσία Ασύλου, για να δηλώσετε τη διεύθυνσή σας και να παραλάβετε ένα πιστοποιητικό για να το προσκομίσετε στην Εφορία.

Εάν ζείτε σε ένα ανοικτό κέντρο ή σε έναν καταυλισμό, σε ένα διαμέρισμα ή σε ένα κέντρο υποδοχής μιας ΜΚΟ ή οποιουδήποτε άλλου φορέα (π.χ. δήμο), μπορείτε να ζητήσετε ένα πιστοποιητικό που θα αποδεικνύει τη διεύθυνσή σας από τον φορέα που διαχειρίζεται τη διαμονή σας.

Εάν φιλοξενείστε από κάποιον Έλληνα ή κάποιον άλλο μετανάστη ή αναγνωρισμένο πρόσφυγα, θα πρέπει να υποβάλετε μια επίσημη, έγγραφη δήλωση από το άτομο αυτό, στην οποία θα αναγράφεται ότι σας φιλοξενεί. Η δήλωση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τον αριθμό του φορολογικού μητρώου του ατόμου αυτού και την πιστοποίηση του γνήσιου της υπογραφής του από ένα ΚΕΠ. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αποδείξετε ότι το εν λόγω άτομο είναι ο ιδιοκτήτης ή ο ενοικιαστής της κατοικίας της διεύθυνσης, υποβάλλοντας το μισθωτήριο συμβόλαιο, το συμβόλαιο αγοράς ή μια φωτοτυπία ενός λογαριασμού κοινής ωφέλειας.

Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε τα στοιχεία σας!

Κατά την πρώτη σας εγγραφή για τον ΑΦΜ και εάν δεν έχουν αλλάξει τα προσωπικά σας στοιχεία, θα σας ζητηθεί να συμπληρώσετε μια αίτηση. Μπορείτε να βρείτε το έντυπο που πρέπει να συμπληρώσετε εδώ, στα Ελληνικά. Ενδεχομένως να πρέπει να ζητήσετε βοήθεια, ώστε να έχετε το έντυπο συμπληρωμένο, όταν επισκεφτείτε την Εφορία.

Εάν έχετε διεύθυνση email, μπορείτε να εγγραφείτε στο online σύστημα υποβολής φορολογικής δήλωσης «TAXISNET», το οποίο σας δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιείτε συναλλαγές με τις φορολογικές αρχές online. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες είναι στην ελληνική γλώσσα.

Εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή στη διεύθυνσή σας, θα πρέπει να μεταβείτε την πλησιέστερη Εφορία, να προσκομίσετε τα στοιχεία εκείνα που αποδεικνύουν τη νέα σας διεύθυνση και να ενημερώσετε τα προσωπικά στοιχεία σας στην Εφορία. Εάν έχετε ήδη εγγραφεί στο TAXISNET, μπορείτε να επιβεβαιώσετε τις αλλαγές online.

Πώς παίρνω ΑΜΚΑ;

Προκειμένου να μπορείτε να εργαστείτε νόμιμα στην Ελλάδα, πρέπει να έχετε έναν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Χρειάζεστε επίσης έναν ΑΜΚΑ για να είστε ασφαλισμένος/-η και να επωφελείστε από τις διατάξεις κοινωνικής ασφάλισης που σχετίζονται με τα εργατικά ατυχήματα, τη μητρότητα, την ασθένεια, την αναπηρία, την ανεργία και τις οικογενειακές ευθύνες.

Ο ΑΜΚΑ σας διασφαλίζει τα δικαιώματά σας σχετικά με την εργασία και τη σύνταξη και διευκολύνει επίσης την πρόσβασή σας στη νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ΑΜΚΑ μπορείτε να βρείτε εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες σε αυτήν τη σύνδεση είναι στην ελληνική γλώσσα.

Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για τη χορήγηση ΑΜΚΑ στο αρμόδιο γραφείο ΑΜΚΑ του Οργανισμού Κοινωνικής Ασφάλισης ή σε ένα Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ).

Σημειώστε ότι οι πληροφορίες στις συνδέσεις είναι στην ελληνική γλώσσα.

Όταν υποβάλετε την αίτηση, θα πρέπει να προσκομίσετε το έγκυρο «δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία» ή το «δελτίο αιτούντος άσυλο» και κάποιο έγγραφο που να αποδεικνύει τη διεύθυνσή σας.

Σημειώστε ότι η εμπειρία που σχετίζεται με την επεξεργασία των αιτήσεων για ΑΜΚΑ ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Σε ορισμένα μέρη το ΑΜΚΑ χορηγείται γρήγορα στους αιτούντες άσυλο, ενώ σε άλλα μέρη οι αρχές ζητούν πρόσθετα δικαιολογητικά.

Οι καταγεγραμμένοι αιτούντες άσυλο ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα πιο συχνά από τους πλήρως καταχωρισμένους αιτούντες άσυλο. Εάν αντιμετωπίσετε δυσκολίες, μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από μια ΜΚΟ στην περιοχή σας.

Ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μου ως εργαζόμενος;

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οι αιτούντες άσυλο έχουν τα ίδια εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα με τους Έλληνες πολίτες. Τα δικαιώματα αυτά σχετίζονται με τον βασικό μισθό, τα οικογενειακά επιδόματα, τις ώρες εργασίας, τις υπερωρίες, την ετήσια άδεια, την ελάχιστη ηλικία απασχόλησης, τη μαθητεία και την κατάρτιση, τα εργατικά ατυχήματα, τη μητρότητα, την ασθένεια, την ανεργία και τη συνταξιοδότηση.

Ορισμένες φορές απαιτείται μια ειδική άδεια ή πρόσθετες διατυπώσεις για συγκεκριμένους τύπους εργασίας. Για παράδειγμα, εάν επιθυμείτε να εργαστείτε σε ένα κατάστημα, στο οποίο πρέπει να τηρούνται κάποια υγειονομικά πρότυπα, όπως εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες, θα πρέπει να έχετε ένα υγειονομικό πιστοποιητικό και μια ειδική άδεια εργασίας που έχει εκδοθεί από αστυνομικό τμήμα. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά μπορείτε να βρείτε εδώ. Σημειώστε ότι οι πληροφορίες είναι στην ελληνική γλώσσα.

Πώς ανοίγω έναν τραπεζικό λογαριασμό στην Ελλάδα;

Μπορεί να χρειαστείτε έναν τραπεζικό λογαριασμό για την καταβολή του μισθού σας. Εάν δεν έχετε τραπεζικό λογαριασμό, μπορείτε να ανοίξετε έναν τραπεζικό λογαριασμό προσκομίζοντας τα παρακάτω δικαιολογητικά σε μια τράπεζα:

• Τα πρωτότυπα και ένα αντίγραφο του έγκυρου «δελτίου αιτούντος διεθνή προστασία» ή του «δελτίου αιτούντος άσυλο»,
• ένα έγγραφο που να αποδεικνύει την τρέχουσα διεύθυνση κατοικίας σας,
• μια βεβαίωση απασχόλησης εκδοθείσα από τον εργοδότη σας και ένα αντίγραφο της σύμβασης εργασίας σας,
• ένα αντίγραφο του εγγράφου έκδοσης του ΑΦΜ σας,
• το εκκαθαριστικό της εφορίας σας ή μια επίσημη δήλωση ότι δεν έχετε υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα.

Σημειώστε ότι η εμπειρία που σχετίζεται με το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού στην Ελλάδα ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Η εξυπηρέτηση σε ορισμένες τράπεζες είναι καλύτερη σε σχέση με άλλες. Μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από Έλληνες φίλους σας ή από μια ελληνική ΜΚΟ.