Μειώσεις Φόρου Εισοδήματος

 

1. Εξαρτώμενα μέλη

Για τη χορήγηση των μειώσεων φόρου που προβλέπεται και γενικά την εφαρμογή των διατάξεων φορολογίας εισοδήματος, ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου θεωρούνται:

α) Η σύζυγος.

Στην περίπτωση υποβολής κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ο (η) σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήματα οποιασδήποτε πηγής,

β) Άγαμα τέκνα.

Τα άγαμα τέκνα, εφόσον:

• είναι ανήλικα έως 18 ετών ή
• είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή
• είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.) ή υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους,

γ) τα παρακάτω φυσικά πρόσωπα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία:

• τέκνα του φορολογούμενου
• αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων.

δ) ανιόντες (π.χ. παππούδες)

ε) ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με το φορολογούμενο ή τον/τη σύζυγο.

Δεν θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη:

• τα άγαμα τέκνα της περίπτωσης β΄, οι ανιόντες (περ. δ') και τα ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα της περίπτωσης ε΄, εάν το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και εφόσον συνοικούν με τον φορολογούμενο.
• τα τέκνα ή οι αδελφοί, αδελφές των συζύγων με αναπηρία, όπως αναφέρεται στην περίπτωση γ΄ εάν το ετήσιο εισόδημά τους υπερβαίνει το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ.

Εισόδημα που δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του εισοδηματικού κριτηρίου. Στο παραπάνω εισοδηματικό όριο των 3.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ, δεν λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω κατηγορίες εισοδήματος:

α) διατροφή που καταβάλλεται στο ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο,

β) εξωϊδρυματικό επίδομα ή προνοιακά επιδόματα αναπηρίας που χορηγούνται από το κράτος.

Εισόδημα ανήλικων τέκνων που προστίθεται στο εισόδημα του γονέα.

Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ' αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης.

Δεν προστίθεται στο εισόδημα του γονέα.

Το ανήλικο τέκνο έχει δική του φορολογική υποχρέωση για τα εξής εισοδήματα:

α) το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση (μισθωτή εργασία),

β) συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του. Στην περίπτωση που ανήλικο άγαμο τέκνο υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση για μια ή και για τις δύο περιπτώσεις της παραγράφου 4 του άρθρου11 του Ν. 4172/2013 και παράλληλα αποκτά και εισοδήματα άλλης κατηγορίας, όπως για παράδειγμα εισοδήματα από ακίνητα, αυτά αναγράφονται στη δήλωση του υπόχρεου γονέα (Α.1118/2021).

Εισόδημα ανήλικων τέκνων σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων από τους γονείς ή υποβολής δήλωσης από Μ.Σ.Σ..

Κατά το έτος υποβολής χωριστής δήλωσης των συζύγων, το εισόδημα των ανήλικων τέκνων, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα και φορολογείται στο όνομά του. Αν οι γονείς έχουν ίσο ποσό συνολικού εισοδήματος, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στο εισόδημα του πατέρα και φορολογείται στο όνομά του. Σε περίπτωση που ένας εκ των γονέων έχει τη γονική μέριμνα, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα αυτού. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης. Τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για το εισόδημα από εργασιακή σχέση και συντάξεις λόγω θανάτου ισχύουν και σε αυτές τις περιπτώσεις.

2. Μείωση φόρου λόγω τέκνων

Μείωση φόρου 777 ή 810 ή 900 ή 1.120 ή 1.340 ευρώ (Αφορά το εισόδημα που φορολογείται ως εισόδημα μισθωτών υπηρεσιών και το εισόδημα αγροτικής δραστηριότητας των κατ΄ επάγγελμα αγροτών).

α. Ποσά μείωσης φόρου ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων

Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή των φορολογικών συντελεστών της παρ. 1 του άρθρου 15, για το εισόδημα από μισθούς, συντάξεις και ατομική αγροτική δραστηριότητα (κατ΄ επάγγελμα αγρότες και εφόσον τουλάχιστον το 50% του εισοδήματός τους προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα), μειώνεται κατά το ποσό των:

• επτακοσίων εβδομήντα επτά (777) ευρώ για τον φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα,
• οκτακόσια δέκα (810) ευρώ για τον φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο,
• εννιακοσίων (900) ευρώ για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα,
• εκατόν είκοσι (1.120) ευρώ για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και
• χιλίων τριακοσίων σαράντα (1.340) ευρώ για τέσσερα (4) εξαρτώμενα τέκνα. Μείωση φόρου σε περίπτωση διακοπής έγγαμης συμβίωσης. Με την Ε.2103/2021 διευκρινίσθηκε ότι, δεδομένου ότι στην ανατροφή των τέκνων συμμετέχουν από κοινού και οι δύο γονείς, ανεξάρτητα αν διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη ή έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση ή έχει λυθεί ο γάμος / το σύμφωνο συμβίωσης, οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. για τη μείωση του φόρου ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων εφαρμόζονται και για τους δύο γονείς με εισόδημα από μισθωτή εργασία, συντάξεις ή και ατομική αγροτική δραστηριότητα. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και για παρακρατήσεις φόρου που διενεργούνται στο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

β. Περιορισμός μείωσης

Για φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις, το οποίο υπερβαίνει το ποσό των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ, το ποσό της μείωσης μειώνεται κατά είκοσι (20) ευρώ ανά χίλια (1.000) ευρώ του φορολογητέου εισοδήματος από μισθούς και συντάξεις μέχρι του ποσού της μείωσης του φόρου όπως προσδιορίζεται με την παράγραφο 1 του άρθρου15 του Ν. 4172/2013 . Το ποσό της μείωσης κατά 20 ευρώ δεν εφαρμόζεται για φορολογούμενους με πέντε (5) εξαρτώμενα τέκνα και άνω (άρθρο 9 Ν.4646/2019).

Παράδειγμα

α. Για φορολογούμενο με τρία παιδιά και δηλωθέν εισόδημα 15.000 ευρώ αντιστοιχεί μείωση 1.060(1.120- 60 ευρώ). Ο υπολογισμός των 60,00 διενεργείται ως εξής:

15.000-12.000=3.000

3.000Χ20/1000=60

1.120-60 = 1.060 ευρώ (μείωση φόρου)

Συνεπώς, ο τελικός φόρος που προκύπτει 940 ευρώ (2.000 - 1.060).

β. Για δηλωθέν εισόδημα 16.000 ευρώ, η μείωση φόρου είναι 1.040 (1.120-80) ευρώ και ο τελικός φόρος είναι 1.180 ευρώ (2.220 -1.040).

γ. Για ποσό εισοδήματος 20.000 ευρώ το ποσό μείωσης του φόρου είναι 960 (1.120-160 ευρώ). Ο υπολογισμός των 160 ευρώ έχει ως εξής:

20.000-12.000=8.000

8.000*20/1000=160

1.120-160=960

δ. Για δηλωθέν εισόδημα 25.300 ευρώ (τρία τέκνα) η μείωση φόρου είναι 854(1.120-266). Ο υπολογισμός των 266 έχει ως εξής:

25.300-12.000 = 13.300

13.300*20/1000 = 266€

Σημείωση
Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα δεν δικαιούνται την προαναφερθείσα μείωση φόρου.

Εξαιρετικά, όσοι διατηρούν τη φορολογική τους κατοικία σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και α) τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό (90%) του παγκόσμιου εισοδήματός τους αποκτάται στην Ελλάδα ή β) αποδεικνύουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό ώστε θα δικαιούνταν της μείωσης του φόρου δυνάμει της φορολογικής νομοθεσίας του κράτους της κατοικίας τους, δικαιούνται τη μείωση φόρου, αλλά αυτές δεν θα τους χορηγούνται κατά τη διαδικασία παρακράτησης φόρου (άρθρο 20 Κ.Φ.Ε.).

γ. Ποιους αφορά η μείωση φόρου λόγω τέκνων

Η μείωση φόρου αφορά μόνο τους μισθωτούς και συνταξιούχους ενώ για το εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα μόνο τους κατ΄ επάγγελμα αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία (άρθρο 2 παρ. 1 του Ν.3874/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 65 του Ν.4389/2016), εφόσον τουλάχιστον το 50% του εισοδήματός τους προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα. Στο εισόδημα αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη η κύρια σύνταξη από Ο.Γ.Α., οι αμοιβές από παροχή εργασίας με εργόσημο, οι αμοιβές εργαζομένων υπαγομένων στην ασφάλιση Ο.Γ.Α. σε τυποποιητήρια, συσκευαστήρια και σε συναφείς χώρους, για έως εκατόν πενήντα (150) ημερομίσθια ανά έτος, καθώς και οι αμοιβές μελών αγροτικών ή/και γυναικείων συνεταιρισμών, που απασχολούνται περιστασιακά και υπάγονται στην ασφάλιση Ο.Γ.Α. (σχετική η ΚΥΑ 134430/2011 και εγκ. 329/78917/5-6-2018).

Η πληροφόρηση για τους κατ' επάγγελμα αγρότες παρέχεται από τη βάση δεδομένων που διαθέσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και είναι προσυμπληρωμένοι οι κωδικοί 037-038.

Με την εγκύκλιο 1000637/2-1-2017 διευκρινίσθηκε ότι την ιδιότητα φυσικού προσώπου ως κατ' επάγγελμα αγρότη, όπως ορίζεται στο άρθ. 65 του 4389/2016, έχουν όσοι ασκούν ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα και έχουν υποχρέωση τήρησης βιβλίων, ανεξαρτήτως υπαγωγής αυτών σε καθεστώς Φ.Π.Α. και ανεξαρτήτως υποχρέωσης ενημέρωσης ή μη των λογιστικών αρχείων (βιβλίων). Συνεπώς, καταλαμβάνει τόσο τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος όσο και του κανονικού καθεστώτος. Γενικά, καταλαμβάνει και τους αγρότες του «αφανούς καθεστώτος Φ.Π.Α.», δηλαδή όσους δεν ήταν ενταγμένοι στο ειδικό ή το κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α., και είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Υπενθυμίζεται ότι από 1/1/2017, οι αγρότες που διενεργούν πωλήσεις, εντάσσονται τουλάχιστον στο ειδικό καθεστώς Φ.Π.Α.. Βέβαια, όπως αναφέρθηκε, βασική προϋπόθεση είναι να πρόκειται για κατ΄ επάγγελμα αγρότες και τουλάχιστον το 50% του εισοδήματός τους να προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα.

δ. Εισόδημα από μισθούς και συντάξεις μαζί με εισόδημα ατομικής αγροτικής δραστηριότητας

Στην περίπτωση που αποκτάται εισόδημα από μισθούς και συντάξεις μαζί με εισόδημα ατομικής αγροτικής επιχείρησης, η μείωση φόρου υπολογίζεται μία φορά για το σύνολο των εισοδημάτων.

ε. Εισόδημα από μισθούς και συντάξεις ή και ατομικής αγροτικής δραστηριότητας μαζί με εισόδημα από άλλες κατηγορίες (π.χ εμπορικής δραστηριότητας). Στην περίπτωση που αποκτάται εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις ή και από ατομική αγροτική επιχείρηση μαζί με εισόδημα από λοιπές κατηγορίες, η μείωση του φόρου θα είναι αυτή που αναλογεί μόνο στο μέρος του εισοδήματος που προέρχεται αποκλειστικά από μισθωτή εργασία και συντάξεις ή και από ατομική αγροτική επιχείρηση.

στ. Εισόδημα από ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα που ασφαλίζεται στον Ο.Γ.Α. μαζί με εισόδημα από ατομική αγροτική δραστηριότητα

Στην περίπτωση που αποκτάται εισόδημα από ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία υπάγεται στην ασφάλιση του Ο.Γ.Α., μαζί με εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα, η μείωση του φόρου λόγω τέκνων, υπολογίζεται μόνον στο εισόδημα που αποκτάται από την αγροτική δραστηριότητα.

Σημείωση
Η μείωση φόρου στο εισόδημα αγροτικής δραστηριότητας της περίπτωσης αυτής, παρέχεται έστω και αν ο φορολογούμενος δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης και δεν απαιτείται τουλάχιστον το 50% του εισοδήματος να προέρχεται από ατομική αγροτική δραστηριότητα.

ζ. Οικογενειακές δαπάνες. Δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 6 άρθρου 15 Κ.Φ.Ε. , όπως προστέθηκε με την παρ. 1 άρθρου 7 Ν. 4646/2019 και συμπληρώθηκε με την παρ. 1 άρθρου 37 Ν. 4797/2021 και εφαρμόζεται για τα εισοδήματα που αποκτώνται και για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1/1/2020 και μετά, από το φορολογικό έτος 2020, αποδεσμεύτηκε το αφορολόγητο από τη συγκέντρωση ελάχιστου ποσού αποδείξεων με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και λειτουργεί πλέον ως αυτοτελής υποχρέωση η οποία εφόσον δεν υλοποιηθεί ενεργοποιείται η προσαύξηση του φόρου κλίμακας.

Με τις παραπάνω διατάξεις ο φορολογούμενος απαιτείται να πραγματοποιήσει δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., οι οποίες καταβάλλονται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης.

Ως ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ενδεικτικά μεταξύ άλλων νοούνται οι κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες [χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, προπληρωμένες κάρτες (prepaid cards)], η πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του Ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές), μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking), ηλεκτρονικού πορτοφολιού (e-wallet), paypal κ.λπ., καθώς και η καταβολή μετρητών προς Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών του Ν. 4537/2018 (σε γκισέ ή σε μηχάνημα easy-pay), σχετ. Α.1163/2020.

Κατηγορίες - Είδη δαπανών

Οι δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής λαμβάνονται υπόψη για το όριο δαπανών, εφόσον πραγματοποιούνται στην ημεδαπή ή σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ. και περιλαμβάνονται στις ακόλουθες ομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.:

Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά).

Ομάδα 2 (Αλκοολούχα ποτά και καπνός).

Ομάδα 3 (Ένδυση και υπόδηση).

Ομάδα 4 (Στέγαση), εξαιρουμένων των ενοικίων.

Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες).

Ομάδα 6 (Υγεία).

Ομάδα 7 (Μεταφορές), εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων.

Ομάδα 8 (Επικοινωνίες).

Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών).

Ομάδα 10 (Εκπαίδευση).

Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια).

Ομάδα 12 (`Αλλα αγαθά και υπηρεσίες). Στην περίπτωση αυτή προσμετράται και η δαπάνη αγοράς συλλεκτικών νομισμάτων, ανεξαρτήτως ύψους ποσού (Ε.2124/2021).

Δεν έχουν υποχρέωση συγκέντρωσης δαπανών.

Απαλλάσσονται από την υποχρέωση πραγματοποίησης δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και δεν απαιτείται να προσκομίσουν αποδείξεις οι:

(i) Φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το εβδομηκοστό (70ό) έτος της ηλικίας τους.

(ii) `Ατομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.

(iii) Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.

(iv) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.

(v) Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή.

(vi) Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

(vii) Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.

(viii) Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους. Ως τουριστικοί τόποι ορίζονται όσοι περιλαμβάνονται στο Π.Δ. 899/1976, όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ.664/1977.

(ix) Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (Κ.Ε.Α.).

(x) Oι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι (6) μηνών).

(xi) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα.

(xii) Οι φυλακισμένοι.

Απαιτούμενο ποσό δαπανών

Το απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για κάθε φορολογικό έτος ορίζεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του πραγματικού εισοδήματος που προέρχεται από μισθωτή εργασία - συντάξεις, από επιχειρηματική δραστηριότητα και από ακίνητη περιουσία και μέχρι είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ δαπανών.

Στον υπολογισμό του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνεται το ποσό της εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α, όπως αυτό προκύπτει κατά την έκδοση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου του οικείου φορολογικού έτους και το ποσό της διατροφής που δίδεται στον/στη διαζευγμένο/-η σύζυγο ή σε μέρος συμφώνου συμβίωσης ή/και εξαρτώμενο τέκνο, εφόσον καταβάλλεται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Στην έννοια του πραγματικού εισοδήματος δεν περιλαμβάνεται το εισόδημα που προκύπτει από την προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων της παρ. 1 του άρθρου 34 του Ν. 4172/2013 (Α.1163/2020).

Επίσης, δεν περιλαμβάνεται:

i) Κάθε εφάπαξ αποζημίωση που παρέχεται από οποιονδήποτε φορέα και για οποιονδήποτε λόγο διακοπής της σχέσεως εργασίας ή άλλης σύμβασης, η οποία συνδέει το φορέα με τον δικαιούχο της αποζημίωσης (παρ. 3 άρθρου 15 Κ.Φ.Ε.).

ii) Το ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστήριων συνταξιοδοτικών συμβολαίων (παρ. 4 άρθρου 15 Κ.Φ.Ε.).

iii) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής (παρ. 5 του άρθρου 64 του Ν. 4756/2020 [ΦΕΚ Α΄235]).

iv) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.

vi) Η είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή οικονομικής ενίσχυσης, λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους.

vii) Έκτακτες αποζημιώσεις, αμοιβές, επιχορηγήσεις και οικονομικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και αποτελούν εισόδημα (ΔΕΑΦ Β 1038768/2021).

Μη κάλυψη ορίου δαπανών. Προσαύξηση φόρου.

Σε περίπτωση που δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή της κλίμακας της παραγράφου 1 του άρθρου 15 ή της κλίμακας της παρ. 4 του άρθρου 40 του Ν. 4172/2013 προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).

Κατάσχεση λογαριασμών. Περιορισμός ορίου δαπανών. Στον φορολογούμενο του οποίου είναι κατασχεμένοι ένας ή περισσότεροι λογαριασμοί, πλην του ακατάσχετου λογαριασμού του Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ Α΄ 85), μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του οικείου φορολογικού έτους, το όριο των δαπανών που πρέπει να καταβληθούν με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής εντός του φορολογικού έτους περιορίζεται στις πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ (Α.1163/2020).

Καταβολή φόρου εισοδήματος, ΕΝ.Φ.Ι.Α. και περιορισμός ποσοστού δαπανών. Σε περίπτωση που οι δαπάνες, που έχουν πραγματοποιηθεί εντός του εκάστοτε φορολογικού έτους και αφορούν σε καταβολές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝ.Φ.Ι.Α., ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσης αυτών, δανειακές υποχρεώσεις προσωπικές ή επαγγελματικές προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) και για ενοίκια, υπερβαίνουν το εξήντα τοις εκατό (60%) του πραγματικού εισοδήματος, τότε το απαιτούμενο ποσοστό δαπανών περιορίζεται στο είκοσι τοις εκατό (20%), υπό την προϋπόθεση ότι οι ανωτέρω δαπάνες έχουν καταβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Στα ενοίκια περιλαμβάνεται το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κύριας ή/και δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου, επαγγελματικής στέγης, καθώς και το ποσό που καταβάλλεται για ενοίκιο κατοικίας των εξαρτώμενων τέκνων του που φοιτούν σε άλλη πόλη (Α.1163/2020).

Για λεπτομερή αναφορά δείτε ανάλυση στην παρ. 2.6.6 «Δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών για εισοδήματα που αποκτώνται από 1/1/2020».

Υπολογισμός δαπανών Υγείας στο διπλάσιο της αξίας τους (2022-2025). Ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, ορισμένες υποκατηγορίες δαπανών της Ομάδας 6 (Υγεία), ως προς τις οποίες δεν είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών, υπολογίζονται στο διπλάσιο της αξίας τους για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών (τελ. εδάφιο περ. δ΄ παρ. 6 άρθρου 15 Κ.Φ.Ε.).

Οι υποκατηγορίες δαπανών της Ομάδας 6 (Υγεία) του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Δ.Τ.Κ.) της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι οποίες υπολογίζονται στο διπλάσιο της αξίας τους για την κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών της περ. β) της παρ. 6. του ίδιου άρθρου και νόμου, είναι οι ακόλουθες:

COICOP5 ταξινόμηση	Είδη - Υποομάδες - Ομάδες Δ.Τ.Κ.
0621	ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
0622	ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
06239	ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΪΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Για την εφαρμογή αυτών λαμβάνονται υπόψη δαπάνες των δικαιούχων προς επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες) που φέρουν, τους ακόλουθους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant CategoryCodes - MCC):

Κατηγορία Εμπόρου	Περιγραφή δραστηριότητας
8011	Ιατροί
8021	Οδοντίατροι, Ορθοδοντικοί
8031	Οστεοπαθητικοί
8041	Χειροπράκτες
8041	Οφθαλμίατροι
8049	Χειροποδιστές, Ποδολόγοι
8099	Ιατρικές Υπηρεσίες

Έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα για τα φορολογικά έτη 2022-2025. Επίσης, ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικά και μόνο για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το τριάντα τοις εκατό (30%) των δαπανών λήψης υπηρεσιών, για ορισμένες δαπάνες των Ομάδων 4 (Στέγαση), 5 (Υπηρεσίες), 7 (Μεταφορές), 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), 10 (Εκπαίδευση), 12 (Υπηρεσίες) που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής σύμφωνα με την περ. α) της ως άνω παραγράφου. Το αφαιρούμενο ποσό εισοδήματος δεν υπερβαίνει το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ ετησίως ούτε το πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία.

Οι δαπάνες αφορούν αποκλειστικά τον φορολογούμενο και δεν δύναται το τυχόν πλεονάζον ποσό να χρησιμοποιηθεί από τον άλλο σύζυγο ή μέλος συμφώνου συμβίωσης (εγκ.35565/2022).

Ως δαπάνες λήψης υπηρεσιών που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, για τις οποίες αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το τριάντα τοις εκατό (30%) των δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικά και μόνο για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, ορίζονται οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στις ακόλουθες υποομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ.:

COICOP5 ταξινόμηση	Είδη - Υποομάδες - Ομάδες Δ.Τ.Κ.
0432	ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
05621	ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
05622	ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ
0562	ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
07322	ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΜΕ ΤΑΞΙ
0935	ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
09412	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
09425	ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
1211	ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ
12401	ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
12402	ΟΙΚΟΙ ΕΥΓΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
12403	ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΤΟΜΩΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
12702	ΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (εξαιρούνται οι λογιστικές υπηρεσίες)
12703	ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΗΔΕΙΩΝ

Το αφαιρούμενο ποσό εισοδήματος δεν υπερβαίνει το συνολικό πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία του φυσικού προσώπου και περιορίζεται μέχρι και το ύψος του ποσού των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ ετησίως συνολικά για τα ως άνω εισοδήματα. Οι δαπάνες αφορούν αποκλειστικά τον φορολογούμενο και δεν δύναται το τυχόν πλεονάζον ποσό να χρησιμοποιηθεί από τον άλλο σύζυγο ή μέλος συμφώνου συμβίωσης.

Για την εφαρμογή των παραπάνω λαμβάνονται υπόψη δαπάνες των δικαιούχων προς επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα και οντότητες) που φέρουν, τους ακόλουθους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant Category Codes - MCC):

Κατηγορία Εμπόρου	Περιγραφή δραστηριότητας
0742	Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
1711	Εργασίες υδραυλικού, ψυκτικού, συντηρητή θέρμανσης
1731	Εργασίες ηλεκτρολόγου
1740	Εργασίες μόνωσης, τοιχοποιίας, σοβατίσματος, τοποθέτησης πλακιδίων κ.λπ.
1750	Εργασίες ξυλουργού
1761	Εργασίας τοποθεσίας στέγης και παραθύρων, λαμαρίνας κ.λπ.
1771	Εργασίες σκυροδέματος
4121	Υπηρεσίες ταξί
7230	Κουρεία, κομμωτήρια και καταστήματα ομορφιάς
7261	Υπηρεσίες κηδειών
7297	Υπηρεσίες μασάζ
7298	Υπηρεσίες φυσικής ευεξίας
7349	Υπηρεσίες καθαρισμού και οικιακές υπηρεσίες
7395	Ανάπτυξη φωτογραφιών
7911	Σχολές χορού Κατηγορία Εμπόρου Περιγραφή δραστηριότητας
7997	Γυμναστήρια και δραστηριότητες ελευθέρου χρόνου με συνδρομή
7999	Διάφορες υπηρεσίες ελεύθερου χρόνου
8050	Προσωπική φροντίδα και νοσηλεία (εξαιρούνται νοσοκομειακές δραστηριότητες)
8111	Νομικές υπηρεσίες
8351	Υπηρεσίες φροντίδας παιδιών

Οι δαπάνες αυτές λαμβάνονται υπόψη και για τον υπολογισμό του απαιτούμενου ποσού δαπανών (30% του πραγματικού εισοδήματος και μέχρι 20.000 ευρώ δαπανών) σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 6 του άρθρου 15 του Ν. 4172/2013 .

Ειδικά για τις δαπάνες που αφορούν στις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κατοικίας, δεν λαμβάνονται υπόψη για την έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα, εφόσον για το φυσικό πρόσωπο έχει τύχει εφαρμογής, μέσα στο ίδιο φορολογικό έτος, το άρθρο 39β του Ν. 4172/2013 (εγκ.35565/2022).

Παραδείγματα

Παραδείγματα του τρόπου φορολογίας και μειώσεων φόρου βάσει του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. , παρατίθενται στην ηλεκτρονική έκδοση παρ. 1.12.2.1 «Μείωση φόρου - Παραδείγματα τρόπου φορολογίας και μειώσεων φόρου βάσει του άρθρου 16 Κ.Φ.Ε.».

3. Πρόσθετη μείωση φόρου 200€ (αφορά όλες τις κατηγορίες εισοδήματος)

Με το άρθρο 17 του Ν. 4172/2013 , παρέχεται πρόσθετη μείωση στο φόρο εισοδήματος κατά 200 ευρώ για το φορολογούμενο και τα εξαρτώμενα μέλη του, όταν ανήκουν σε μια από ειδικές κατηγορίες που περιγράφονται παρακάτω.

Στο πεδίο εφαρμογής της πρόσθετης μείωσης του φόρου δεν εμπίπτουν μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, αλλά όλοι οι φορολογούμενοι, ανεξαρτήτως της κατηγορίας εισοδήματος που αποκτούν και εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει το οικείο νομοθετικό πλαίσιο.

Η πρόσθετη μείωση αφορά:

α) πρόσωπα με τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) αναπηρία βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή της Ανώτατης του Στρατού Υγειονομικής Υπηρεσίας (Α.Σ.Υ.Ε.) για την πιστοποίηση αναπηρίας. Δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία.

β) ανάπηρους αξιωματικούς και οπλίτες, οι οποίοι έχουν αποστρατευτεί ή/και αξιωματικοί, οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο.

γ) θύματα πολέμου ή τρομοκρατικών ενεργειών που δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία, συμπεριλαμβανομένων μελών των οικογενειών αξιωματικών και οπλιτών που απεβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας (σε ειρηνική περίοδο), τα οποία δικαιούνται να λαμβάνουν σύνταξη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

δ) πρόσωπα που δικαιούνται σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου.

Σημείωση

Τα πρόσωπα που λαμβάνουν σύνταξη ως ανάπηροι πολέμου, θύματα ή οι οικογένειες θυμάτων πολέμου, καθώς και οι ανάπηροι ειρηνικής περιόδου, στρατιωτικοί γενικά, που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους ή οι οικογένειές τους, η οποία απαλλάσσεται του φόρου σύμφωνα με την περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 14 του Ν 4172/2013 , δικαιούνται και την χορήγηση της μείωσης του φόρου των διακοσίων(200) ευρώ (εγκ. 1148240/12-11-2015). Λεπτομερείς αναφορά για την εφαρμογή της πρόσθετης μείωσης φόρου, παρουσιάζεται στην παράγραφο 2.6.7.4 «Πρόσθετη μείωση φόρου», της ενότητας Εισόδημα Μισθωτών Υπηρεσιών, της ηλεκτρονικής έκδοσης.

4. Δαπάνες ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης. Δεν ισχύει η μείωση φόρου από το φορολογικό έτος 2017

Η μείωση φόρου κατά 10% για ιατρικές δαπάνες καταργήθηκε για τα φορολογικά έτη 2017 και επόμενα (ΠΟΛ 1112/2017).

Τα ποσά που καταβάλλονται για ιατρικές δαπάνες λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό του ορίου των «οικογενειακών» δαπανών προκειμένου να διατηρηθεί η μείωση φόρου λόγω τέκνων του άρθρου 16 του Ν. 4172/2013 (σ.σ το αφορολόγητο), υπό την προϋπόθεση ότι έχουν πραγματοποιηθεί με τη χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής (παρ. 3 άρθρου 68 Ν.4446/2016).

Στις προηγούμενες εκδόσεις του φορολογικού Οδηγού γίνεται εκτενής αναφορά στην έννοια και τα δικαιολογητικά των ιατρικών δαπανών.

5. Μείωση φόρου για δωρεές (αφορά όλες τις κατηγορίες εισοδήματος)

Στο πεδίο εφαρμογής της μείωσης του φόρου για δωρεές δεν εμπίπτουν μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, αλλά όλοι οι φορολογούμενοι, ανεξαρτήτως της κατηγορίας εισοδήματος που αποκτούν και εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει το οικείο νομοθετικό πλαίσιο.

α. Μείωση φόρου κατά 10% επί του ποσού των δωρεών στο φορολογικό έτος 2019

Το ποσό του φόρου μειώνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) επί των ποσών δωρεών προς τους φορείς που ορίζονται παρακάτω, εφόσον οι δωρεές υπερβαίνουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους το ποσό των εκατό (100) ευρώ.

β. Μείωση φόρου κατά 20% επί του ποσού των δωρεών από το φορολογικό έτος 2020

Το ποσό του φόρου μειώνεται κατά είκοσι τοις εκατό (20%) επί των ποσών δωρεών προς τους φορείς που ορίζονται στην απόφαση της επόμενης παραγράφου, εφόσον οι δωρεές υπερβαίνουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους το ποσό των εκατό (100) ευρώ. Το συνολικό ποσό των δωρεών δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του φορολογητέου εισοδήματος (άρθρο 77 Ν.4646/2019).

Ανώτατο ποσό μείωσης

Το συνολικό ποσό των δωρεών δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του φορολογητέου εισοδήματος.

Σε αντίθετη περίπτωση (εάν δηλαδή υπερβαίνει το ως άνω οριζόμενο ποσοστό), το ποσό της δωρεάς που αναγνωρίζεται και επί του οποίου θα εφαρμοστεί το προβλεπόμενο ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%), προκειμένου στη συνέχεια να μειωθεί το προκύπτον ποσό φόρου του δωρητή, περιορίζεται σε ποσό ίσο με το πέντε τοις εκατό (5%) του φορολογητέου εισοδήματος.

γ. Δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα και επαγγελματικές οργανώσεις. Ειδικά για τις δωρεές προς τα κοινωφελή ιδρύματα και τις εγγεγραμμένες Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, το ποσό του φόρου μειώνεται κατά σαράντα τοις εκατό (40%) επί των ποσών δωρεών προς τους φορείς αυτούς, εφόσον οι δωρεές υπερβαίνουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους το ποσό των εκατό (100) ευρώ και τα ποσά των δωρεών κατατίθενται σε ειδικούς για τον σκοπό αυτόν λογαριασμούς τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα σε κράτος μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. Το συνολικό ποσό των δωρεών στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το σαράντα τοις εκατό (40%) του φορολογητέου εισοδήματος (άρθρο 17 Ν.4873/2021 και ισχύει μετά από τέσσερις μήνες από τη δημοσίευση του Ν. 4873/2021, ΦΕΚ Α 248/16-12-2021).

δ. Δωρεές τροφίμων. Το ποσό του φόρου μειώνεται κατά είκοσι τοις εκατό (20%) επί των δωρεών τροφίμων προς τους δωρεοδόχους της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 7 του Ν. 2859/2000 (ΦΕΚ Α΄ 248), προκειμένου να διανεμηθούν αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση ή την ανακούφιση ευπαθών κοινωνικών ομάδων χωρίς αντάλλαγμα, εφόσον τα αγαθά αυτά δεν θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Το συνολικό ποσό της μείωσης του φόρου εισοδήματος δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) του φορολογητέου εισοδήματος (παρ. 4 άρθρου 19 Κ.Φ.Ε. , ισχύει από 23/7/2021).

Φορείς για τους οποίους γίνονται δεκτές οι δωρεές για μείωση του φόρου.

Οι φορείς προς τους οποίους τα ποσά των καταβαλλόμενων δωρεών μειώνουν το φόρο φυσικού προσώπου που προκύπτει με βάση την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος είναι οι ακόλουθοι:

α. Οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής, οι ιεροί ναοί, οι ιερές μονές του Αγίου Όρους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, η Ιερά Μονή Σινά, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, τα δημοτικά νοσοκομεία και τα νοσοκομεία που είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

β. Τα κοινωφελή ιδρύματα, τα σωματεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και χορηγούν υποτροφίες, τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα έχουν συσταθεί ή συνιστώνται και τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, οι ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς που διέπονται από το Ν.1514/1985 (ΦΕΚ Α΄ 13) και τα ερευνητικά κέντρα που αποτελούν ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Ιερές Μονές. Οι Ιερές Μονές που εδρεύουν στην Ελλάδα αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που επιδιώκουν θρησκευτικούς σκοπούς (σχετ. η αριθ. 28/1988 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών και Ν.590/1977 «Περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος»).

Νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς. Στα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, οι κοινωφελείς σκοποί θα πρέπει να επιδιώκονται αποκλειστικά, δηλαδή να μη συντρέχουν παράλληλα με άλλους (ΣτΕ 3391/1976). Ειδικότερα, κοινωφελής σκοπός είναι κάθε εθνικός, θρησκευτικός, φιλανθρωπικός, εκπαιδευτικός, πολιτιστικός και γενικά επωφελής για την κοινωνία, εν όλω ή εν μέρει, σκοπός (άρθρο 1 Ν.4182/2013). Τέτοιο κοινωφελή σκοπό δε μπορεί να θεωρηθεί ότι επιδιώκει το σωματείο το οποίο αναπτύσσει κατά το καταστατικό του δραστηριότητα από την οποία ωφελούνται μόνο τα μέλη του, και όχι το ευρύτερο κοινό (ΣτΕ 2186/1981). Περαιτέρω, δεν αρκεί η κατά τις διατάξεις του καταστατικού επιδίωξη, αλλά πρέπει συγχρόνως το νομικό πρόσωπο να αναπτύσσει πράγματι δραστηριότητα αποβλέπουσα στην πραγματοποίηση του κοινωφελούς αυτού σκοπού (ΣτΕ 3099-3100/1981, 1876/1982).

γ. Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα υπάρχουν ή συνιστώνται, εφόσον επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς. Πολιτιστικοί σκοποί είναι, ιδίως, η καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση των γραμμάτων, της μουσικής, του χορού, του θεάτρου, του κινηματογράφου, της ζωγραφικής, της γλυπτικής και των τεχνών γενικότερα, καθώς και η ίδρυση, επέκταση και συντήρηση των αναγνωρισμένων ιδιωτικών μουσείων, όπως τέχνης, φυσικής ιστορίας, εθνολογικών και λαογραφικών.

δ. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και για δωρεές υπέρ αντίστοιχων κρατικών φορέων, νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων με έδρα άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ (ΠΟΛ 1010/3-1-2014).

ε. Δωρεές σε πολιτικά κόμματα ή συνασπισμούς κομμάτων ή υποψηφίους ή αιρετούς αντιπροσώπους της Βουλής. Η μείωση φόρου κατά 10% παρέχεται και για τις δωρεές που χορηγούνται σε δικαιούχους χρηματοδότησης, σύμφωνα με την περίπτωση ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 3023/2002, όπως ισχύει, δηλαδή σε πολιτικά κόμματα ή συνασπισμούς κομμάτων ή υποψηφίους ή αιρετούς αντιπροσώπους της Βουλής των Ελλήνων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ισχύς. Η περίπτωση αυτή ισχύει για δωρεές που πραγματοποιούνται από 1/1/2017 (παρ. 1 άρθρου 45 Ν 4472/2017).

Μετά την ισχύ τουΝ.4472/2017, καταργήθηκε η έκπτωση της ιδιωτικής χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων κλπ στο σύνολό της από το φορολογητέο εισόδημα του χρηματοδότη που ίσχυε στο φορολογικό έτος 2016.

στ. Αθλητικά σωματεία. Η μείωση φόρου ισχύει και για δωρεές σε αθλητικά σωματεία που έχουν συσταθεί νόμιμα και είναι αναγνωρισμένα από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, εφόσον τα ποσά των δωρεών προορίζονται για την καλλιέργεια και ανάπτυξη των ερασιτεχνικών τους τμημάτων και για την εξυπηρέτηση των αθλητικών τους σκοπών (Α.1468/2019).

Προσοχή

Κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό. Τα ποσά των δωρεών αναγνωρίζονται προς έκπτωση από το φόρο, εφόσον κατατίθενται σε ειδικούς για το σκοπό αυτό λογαριασμούς (στους οποίους δε θα πρέπει να γίνονται καταθέσεις άλλου είδους) τραπεζών που λειτουργούν νόμιμα σε κράτος μέλος της Ε.Ε ή του Ε.Ο.Χ..

Χρόνος δωρεάς

Ως χρόνος της δωρεάς θεωρείται ο χρόνος κατάθεσης του σχετικού ποσού και όχι ο χρόνος είσπραξής του από το δωρεοδόχο.

ζ. Δωρεά ιατρικών μηχανημάτων, ασθενοφόρων. Για τη μείωση του φόρου φυσικού προσώπου, λαμβάνεται υπόψη και η αξία των ιατρικών μηχανημάτων και των ασθενοφόρων αυτοκινήτων, που μεταβιβάζονται, λόγω δωρεάς, στα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

η. Δωρεές και συνδρομές που καταβάλλουν τα μέλη σωματείων δεν λαμβάνονται υπόψη. Δεν αναγνωρίζονται ως δωρεές χρηματικών ποσών οι εισφορές, τακτικές ή έκτακτες, υποχρεωτικές ή προαιρετικές και οι συνδρομές που καταβάλλουν τα μέλη σωματείου στο σωματείο, εφόσον η καταβολή αυτών απορρέει από την ιδιότητά τους ως μελών.

θ. Δωρεές συζύγων/Μ.Σ.Σ. και λοιπών εξαρτώμενων μελών. Δεν μεταφέρεται η μείωση. Η δαπάνη δωρεάς είναι προσωπική και δε μπορούν να μειώσουν το φόρο οι δωρεές που τυχόν πραγματοποιούν ο άλλος σύζυγος/ Μ.Σ.Σ. ή τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς του (ΠΟΛ 1052/2015).

......

Για τα δικαιολογητικά δείτε την παρ. 2.6.7.6 «Μείωση φόρου για δωρεές (αφορά όλες τις κατηγορίες εισοδήματος)», της ηλεκτρονικής έκδοσης.

Προσοχή

Κάτοικοι εξωτερικού δεν δικαιούνται μείωση φόρου λόγω δωρεών

Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα δεν δικαιούνται τις μειώσεις φόρου, που αναφέρθηκαν παραπάνω, εκτός εάν: διατηρούν τη φορολογική τους κατοικία σε άλλο κράτος - μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. και,

α) τουλάχιστον το ενενήντα τοις εκατό (90%) του παγκόσμιου εισοδήματός τους αποκτάται στην Ελλάδα ή

β) αποδεικνύουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό ώστε θα δικαιούνταν της μείωσης του φόρου δυνάμει της φορολογικής νομοθεσίας του κράτους της κατοικίας τους.

Για τα δικαιολογητικά δείτε την παρ. 2.6.7.6 «Μείωση φόρου για δωρεές (αφορά όλες τις κατηγορίες εισοδήματος)» του βιβλίου ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ 2023 - Πρακτικός Οδηγός Συμπλήρωσης για Φυσικά Πρόσωπα.

6. Δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων

Οι δαπάνες που θα πραγματοποιηθούν για τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων, μειώνουν ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο τεσσάρων (4) ετών, σε ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) του ύψους τους, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις δεκαέξι χιλιάδες (16.000) ευρώ.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη μείωση του φόρου από το ποσό των δαπανών, αποτελεί η απόδειξή τους με νόμιμα παραστατικά του Ν. 4308/2014 και η εξόφλησή τους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.

Ισχύς. Η μείωση εφαρμόζεται για δαπάνες που πραγματοποιούνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1/1/2020 έως και 31/12/2022 ( άρθρο 39Β Ν.4172/2013 . Για τη διαδικασία έκπτωσης των δαπανών ενεργειακής αναβάθμισης, εκδόθηκε η Α.1090/2021 ).

Το ομότιτλο άρθρο των κ. κ. Χρήστου Παύλου και Ιωάννη Γκούρλια έχει δημοσιευθεί στο τεύχος Μαΐου 2023 του περιοδικού Epsilon7.